„Niepodległa dla wszystkich” to hasło 26. edycji Europejskich Dni Dziedzictwa w Polsce. W roku 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości stały się one okazją do przypomnienia i upamiętnienia wydarzeń, tworzących je ludzi oraz ich dokonań będących podstawą naszej narodowej tożsamości. Nabrały one szczególnego wymiaru także dlatego, że 2018 rok został przez Komisję Europejską ogłoszony Europejskim Rokiem Dziedzictwa Kulturowego.

Tegoroczne Europejskie Dni Dziedzictwa w województwie śląskim obchodzone były przez dwa wrześniowe weekendy (8–9 i 15–16 IX), a ich uroczysta inauguracja miała miejsce 8 września w XVI-wiecznym, drewnianym kościele Podwyższenia Świętego Krzyża w Starej Wsi. Z tej okazji proboszcz parafii ksiądz Grzegorz Then zorganizował konferencję popularnonaukową zatytułowaną „Sztuka i historia w służbie niepodległej”. Z ramienia Narodowego Instytutu Dziedzictwa rolę koordynatora obchodów pełniła obecna na inauguracji Agata Mucha.

Jako gospodarz tego niezwykłego miejsca ksiądz Grzegorz Then przywitał zaproszonych gości, między innymi wicewojewodę śląskiego Jana Chrząszcza, starostę bielskiego Andrzeja Płonkę, wiceburmistrza Wilamowic Stanisława Gawlika, senatorów, posłów, radnych oraz ludzi nauki, kultury i sztuki licznie zgromadzonych na konferencji. Następnie głos zabrał  wicewojewoda śląski Jan Chrząszcz, który podkreślił znaczenie regionalnego dziedzictwa kulturowego i aktywności lokalnych społeczności dla rozwoju kraju.

Bogaty program wydarzenia objął wykłady z zakresu historii i sztuki, a także zwiedzanie starowiejskich muzeów, pokazową lekcję kaligrafii oraz obfitujący w liczne atrakcje piknik.

Pierwsze z konferencyjnych wystąpień zatytułowane zostało „100 lat odzyskania niepodległości w historii Podbeskidzia”. Ksiądz Tomasz Chrzan z parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Bielsku-Białej, pełniący funkcję diecezjalnego wizytatora katechizacji, poprzez omówienie kilku znaczących dla regionu wydarzeń, takich jak na przykład bitwa nad Białą z 28 czerwca 1914 roku, przedstawił cząstkę historii starań o niepodległość na Podbeskidziu.

Drugi wykład na temat „Sztuka na usługach Niepodległej na Podbeskidziu” wygłosił ksiądz Szymon Tracz z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, diecezjalny konserwator zabytków. Odwołując się do przykładów sztuki sakralnej oraz pomników i tablic pamiątkowych poświęconych poległym w walce o Polskę, pokazał, jak sztuka edukowała społeczności lokalne i pobudzała je do miłości ojczyzny.

Następnym punktem programu imprezy był film dokumentalny „Piękne, polskie, drewniane”, w którym zespół ekspertów, właściciele zabytkowych obiektów i pasjonaci dawnej architektury drewnianej pokazują, jak pielęgnując tego typu budowle, można je ocalić i zachować dla potomnych. Film ten jest integralną częścią prowadzonej przez Narodowy Instytut Dziedzictwa oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego kampanii społecznej „Krajobraz mojego miasta”. Agata Mucha, wprowadzając obecnych w temat,  podkreśliła konieczność uporządkowania otaczającej nas  przestrzeni.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że kościół  parafialny Podwyższenia Krzyża Świętego w Starej Wsi znalazł się wśród laureatów ogólnopolskiego konkursu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Generalnego Konserwatora Zabytków „Zabytek Zadbany” 2018.  Otrzymał wyróżnienie w kategorii „Architektura i konstrukcje drewniane”.

Możliwość spojrzenia w przeszłość dała uczestnikom konferencji Etnograficzna Izba Regionalna Stara Szkoła, w której odbyła się pokazowa lekcja kaligrafii i ortografii. Z kolei zgromadzone w Starej Szkole eksponaty etnograficzne wprowadziły w atmosferę życia i pracy minionych pokoleń. Kontynuacją spotkania z historią  było zwiedzanie starowiejskiego muzeum parafialnego prezentującego „Sztukę sakralną i nie tylko... Sacrum – Profanum”.  W uroczystości rocznicowe wpisała się część ekspozycji związana z hasłem tegorocznych Dni Dziedzictwa „Niepodległa w zbiorach muzealnych parafii w Starej Wsi”.

Europejskie Dni Dziedzictwa to wielkie święto zabytków i tradycji regionu. Dlatego cieszy, że tegoroczna odsłona tej ważnej inicjatywy została zainaugurowana właśnie w Starej Wsi. Na pewno przyczyni się to do jeszcze głębszego poznania wspaniałej historii naszej Małej Ojczyzny i odkrycia jej bogactwa. Pozostaje sobie życzyć, żeby przywiązanie do tradycji i kultury regionu stało się normą dla wszystkich mieszkańców naszej gminy.

Beata Nycz

[2]
Ksiądz Grzegorz Then wita zaproszonych gości

[3]
Wicewojewoda Jan Chrząszcz przemawia do zebranych

[4]
Goście zgromadzeni na konferencji w starowiejskim kościółku

[5]
Ksiądz Tomasz Chrzan wygłasza wykład historyczny

[6]
Ksiądz Szymon Tracz wygłasza wykład z historii sztuki

[7]
W Starej Szkole prowadzona jest lekcja kaligrafii i ortografii

[8]
Zaproszeni goście zwiedzają muzeum parafialnego

[9]
Schodami w górę do miejsca świętego